شیر برقی یا سلونوئید ولو چیست؟ هر آنچه نیاز است تا درباره آن بدانید!

شیر برقی چیست؟

شیر برقی یا به عبارتی دیگر سلونوئید ولو (Solenoid Valve) ابزاری جهت کنترل جریان گازها و مایعات است. امروزه از این شیر الکتریکی برای کنترل جریان سیال های گوناگون در صنایع مختلف و خانه هوشمند استفاده می شود. از مزیت های شیر برقی امکان کنترل از راه دور و دقت بالای آن می باشد که در ادامه شما را بیشتر با اجزا تشکیل دهنده، نحوه عملکرد و دیگر ویژگی های این وسیله آشنا خواهیم کرد.

اجزای اصلی شیر برقی چیست؟

شیرهای برق از اجزای مختصری تشکیل شده است که عبارتند از:

• بدنه

جنس بدنه شیر برقی می تواند فلزی و ضد زنگ، چدنی و یا پلاستیکی (پلی اتیلن) باشد.

• بوبین

بوبین قطعه اصلی این شیر الکتریکی به حساب می آید که از دو جز تشکیل شده است:

1. سیم پیچ

جنس این سیم پیچ ها مسی بوده و روکش لاک دارند که این پوشش آن ها را در مقابل رطوبت، خوردگی، سیال و … محافظت می کند.

1. هسته (سلونوئید)

جنس هسته یا سلونوئید، بوبین از ورقه های فولادی ساخته شده است. سلونوئید در زمان اتصال جریان برق مانند یک آهنربا عمل می کند.

• پیستون و فنر

فنر و پیستون در مرکز هسته بوبین قرار دارند که وظیفه قطع و وصل جریان سیال ها را انجام می دهند.

• دو یا سه دریچه برای ورود و خروج سیال ها

• محلی برای اتصال سیم ها

طرز کار شیر برقی

با توجه به تصویر زیر، اجزای یک سلونوئید ولو را مشاهده می کنید. زمانیکه به بوبین ولتاژ ورودی داده شود، سیم پیچ (کویل) بوبین تحریک می شود و با اتصال به جریان الکتریکی، یک میدان مغناطیسی بزرگ ایجاد می کند.

میدان مغناطیسی تشکیل شده، نیرویی عظیم به پیستون وارد می کند و سپس پیستون به سمت بالا آمده و فنری که در شیر تعبیه شده است را فشرده می کند. بدین ترتیب مسیر برای عبور جریان سیال باز می شود و سیال به راحتی عبور می کند.

زمانیکه ولتاژ ورودی به بوبین قطع شود، میدان مغناطیسی ایجاد شده از بین می رود و فنر، پیستون را به حالت اولیه خود باز می گرداند و مانع از عبور جریان سیال می شود.

میدان مغناطیسی که به وسیله بوبین ایجاد شده، ارتباط مستقیمی با شدت و جهت جریان ورودی دارد که با توجه به این ویژگی به راحتی می توان بوبین را کنترل و مدیریت کرد.

مزایای شیرهای برقی

استفاده از شیر الکتریکی در صنایع مختلف مزیت های زیادی دارد که از مزیت های این وسیله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرعت پاسخ دهی بالا
• جریان برق مصرفی پایین
• امکان کنترل از راه دور (به وسیله هوشمند سازی به راحتی از راه دور قابل کنترل است)
• دقت بالا و قابلیت اطمینان در مکان های خطرناک و قابل انفجار
• امکان سرویس دهی طولانی مدت
• امکان قطع و وصل شدن سریع و کامل جریان
• مدیریت و نگهداری ایمن دستگاه هایی که تحت فشار قرار دارند
• کنترل و تنظیم فشار و میزان جریان عبوری گازها و مایعات

کاربردهای شیر الکتریکی

شیر الکتریکی با توجه به عملکردی که دارد، در صنایع و ابزارهای مختلفی استفاده می شود. از کاربرد های این شیر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خانه هوشمند
• صنایع داروسازی
• صنایع سیمان
• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
• صنایع خودرو سازی
• صنایع شیمیایی
• صنعت کاشی و سرامیک
• صنعت فولاد
• بولیرهای گازی
• ماشین لباس شویی
• صنایع غذایی
• سرد خانه
• پمپ هیدرولیکی

انواع شیر برقی

شیرهای برقی با توجه به ساختاری که دارند، می توانند مواد مختلفی را عبور دهند:

1. شیر برقی گاز
2. شیر برقی جهت عبور آب و مواد شیمیایی، نفتی
3. شیر برقی برای عبور و کنترل بخار و هوا

                                               تصویر یک شیر برقی گاز

                                                                                تصویر یک شیر برقی آب و هوا

نکات مهم هنگام خرید

در هنگام خرید یک سلونوئید ولو خوب و مرغوب باید به چند نکته مهم توجه داشت تا شیری متناسب با نیاز و کاربرد مصرفی خود انتخاب نمایید. از جمله این نکات که حائز اهمیت می باشند، عبارتند از:

• نوع فشار
• نوع و ساختار شیر برق
• حداکثر زمان روشن ماندن
• اندازه دهانه ورودی و خروجی شیر
• نوع و میزان ولتاژ ورودی به بوبین شیر
• متناسب با هر دستگاه چه نوع اتصالی دارد
• نوع مواد و سیال های عبوری که از شیر می گذرد

میزان تاثیر در مصرف انرژی

در بسیاری از محیط ها و صنایع مختلف از شیر ساده و معمولی استفاده می شود که نیاز است در مواقع ضروری باز یا بسته شوند. اما این شیرهای معمولی متاسفانه بعد از مدتی به دلایل مختلف از جمله رطوبت هوا، رسوبات سیال ها، خشکی شیرها و … به خوبی عمل نمی کنند و قادر به باز یا بسته شدن کامل نیستند.

بدین ترتیب شیرهای ساده باعث به هدر رفتن انرژی بسیار زیادی می شوند. اما در مقابل استفاده از شیرهای برقی با توجه به نوع عملکرد هوشمندانه ای که دارند، مصرف انرژی را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهند.

الزامات نصب شیر برقی

1. شیر برقی باید با توجه به یک سری دستور العمل خاص که مد نظر شخص سازنده می باشد، نصب گردد. به این دلیل که در برخی از شیرها پیستون برای حرکت در جهت افقی و در برخی دیگر برای حرکت در جهت عمودی طراحی شده است.
2. هنگام نصب شیر برق از تمیز بودن درون آن اطمینان داشته باشید تا بعد مشکلی در نحوه عملکرد آن ایجاد نشود.
3. استفاده از درپوش مناسب و اطمینان از قرارگیری صحیح آن برای جلوگیری از ورود ذرات گرد و غبار به درون شیر
4. توصیه می شود سلونوئید ولو در محیطی به دور از حرارت نصب شود
5. در محیط های خطرناکی که امکان انفجار وجود دارد، از شیر برقی با بدنه ی مقاوم در برابر انفجار استفاده شود.
6. قبل از بستن سیم ها حتما جریان برق مورد نیاز شیر برق را با مشخصات سیم پیچ مطابقت دهید.
7. برای نصب شیر برق در لوله باید مراقب باشیم تا نشتی رخ ندهد. به همین منظور باید بوبین شیر برق را رو به بالا (زاویه 90 درجه) نصب کنیم.
8. بهتر است شیر را در محیطی خشک که تهویه مناسبی دارد، نصب نمود. زیرا تهویه مناسب سبب خنک شدن سریع تر شیر و عملکرد بهتر آن می شود.
9. زمانیکه شیر برق را نصب می کنید به جهت فلش ها که نشان دهنده ورودی و خروجی شیر هستند، دقت کنید.
10. قبل از نصب بوبین بر روی شیر برق، به هیچ وجه بوبین را به منبع تغذیه اتصال ندهید زیرا با انجام این کار امکان سوختن بوبین وجو دارد.
11. برای پیشگیری از برق گرفتگی حتما از سیم اتصال به زمین استفاده کنید.

شرکت ایلیا راژمان صدرا در زمینه هوشمند سازی شیر برقی که یکی از اجزای هوشمند سازی به حساب می آید، خدماتی ارائه می دهد تا بدین وسیله در خانه و یا محل کار خود شاهد ایمنی و مصرف بهینه انرژی باشید.