سیستم اعلام و اطفا حریق چیست؟ انواع آن کدامند و چه ویژگی هایی دارند؟

سیستم اعلام و اطفا حریق

سیستم اعلام و اطفا حریق از چندین قطعه الکترونیکی و هوشمند ساخته شده است که در صورت بروز نشتی گاز و یا آتش سوزی به وسیله سنسور هایی که در آن تعبیه شده است از وقوع حادثه باخبر می شود و با به صدا در آوردن آژیر ها هشدار های لازم را به سایر افراد می دهد. بعد از آگاه سازی افراد این سیستم هوشمند به حفاظت از جان و اموال ساکنین پرداخته و با اقدامات لازم مانع از گسترش بیشتر حریق می شود. در عصر کنونی در بیشتر ساختمان های تجاری، اداری، مسکونی و صنعتی از سیستم اعلام حریق و سیستم اطفا حریق استفاده می شود. زیرا این سیستم با توجه به نوع عملکردی که دارد، مانع از تلفات جانی می شود و خسارت های ناشی از آتش سوزی را تا حد چشمگیری کاهش می دهد. به همین دلیل وجود چنین وسیله ای در هر ساختمان ضروری می باشد.

سیستم اعلام حریق چیست؟

سیستم اعلام حریق در واقع وظیفه دارد ساکنین خانه و یا ساختمان را از بروز حادثه هایی مانند آتش سوزی و یا نشتی گاز آگاه سازد تا مانع از بروز حادثه ای بزرگ تر شود. در واقع این سیستم هوشمند اقدام دیگری برای مهار آتش انجام نمی دهد و به وسیله دیگری به نام سیستم اطفا حریق نیاز دارد.

سنسور های نصب شده در سیستم اعلام حریق هنگامی که گاز و یا حرارتی بیشتر از حدود تعیین شده در فضا تشخیص دهند؛ به سرعت وارد عمل می شوند و آژیر ها و فلاشر های خانه را به منظور هشدار فعال می نمایند.

سیستم اطفای حریق چیست؟

این سیستم وظیفه مهار آتش را دارد و مهم ترین عامل جهت کاهش آتش سوزی و جلوگیری از تلفات جانی است.

حتما تا کنون نام مثلث آتش به گوش شما رسیده است. این مثلث مدلی ساده جهت آشنایی شما با عواملی است که نقش موثری در تشکیل و گسترش آتش دارند. سه عنصر مهم مثلث آتش عبارتند از :

• سوخت
• گرما
• اکسیژن

وجود هر سه عنصر جهت تشکیل آتش امری ضروری می باشد و در صورت حذف هریک از آن ها از چرخه، آتش مهار می شود.

ساختار سیستم اطفا حریق نیز به گونه ای می باشد که این چرخه حریق را قطع می کند و مانع از آتش سوزی بیشتر می شود. این سیستم مهار آتش در دو نوع دستی و اتوماتیک موجود می باشد :

سیستم اطفا حریق دستی

سیستم اطفا حریق دستی به یک نیروی انسانی جهت خاموش کردن شعله های آتش نیاز دارد و به صورت خودکار هیچ گونه عملکردی ندارد. نمونه شناخته شده این نوع وسیله، کپسول های آتش نشانی می باشد که همه ی ما تا حدودی با آن ها آشنا هستیم.

کپسول های آتش نشانی نیز با توجه به نوع آتش سوزی و اینکه در کدام کلاس قرار دارند، متفاوت می باشند. انواع کپسول های آتش نشانی عبارتند از :

• خاموش کننده های آب و گاز
• خاموش کننده های پودر (پودر خشک، پودر خشک شیمیایی، پودر تر شیمیایی)
• خاموش کننده دی اکسید کربن (CO2)
• خاموش کننده های حاوی ترکیبات هالوژنه
• خاموش کننده های حاوی کف

سیستم اطفا حریق اتوماتیک

سیستم اطفا حریق اتوماتیک به هیچ گونه نیروی انسانی نیاز ندارد و کاملا هوشمندانه عمل می کند. سنسور های موجود در این سیستم در صورت تشخیص آتش سوزی سریعا وارد عمل می شوند و به طور خودکار اقدامات لازم جهت جلوگیری از پیش روی آتش سوزی را انجام می دهند.

این سیستم هوشمند در انواع مختلفی در بازار عرضه می شود که در اینجا اسامی و نوع عملکرد آن ها را برای شما بیان می کنیم:

سیستم اطفای حریق اتوماتیک مه آب (Water Mist)

آب یکی از عوامل اصلی برای خاموش کردن شعله های آتش می باشد و اساس کار سیستم اطفا حریق اتوماتیک Water Mist قطرات بسیار ریز آب می باشد. این سیستم هوشمند در 3 نوع دسته بندی موجود می باشد :

1. سیستم فشار بالا
2. سیستم فشار متوسط
3. سیستم فشار پایین

قطرات بسیار ریز آب این سیستم ابتدا به خنک سازی محیط می پردازند. بخارهای آب تشکیل شده در این مرحله اکسیژن های موجود در محیط را می راند و آتش را خاموش می کند.

سیستم اطفا حریق اتوماتیک ورتکس (Vortex)

سیستم اطفا حریق اتوماتیک ورتکس (Vortex) از ترکیب گاز نیتروژن و مه آب تشکیل شده است. روش عملکرد این سیستم بدین صورت می باشد که ذرات آب بر اثر فشار گاز نیتروژن به ذرات بسیار ریز تبدیل می شود و محتوایی ترکیبی تشکیل شده از ذرات ریز آب و گاز نیتروژن به طور همزمان شعله های آتش را مهار می کنند. در واقع ذرات آب، حریق را خنک می کند و همزمان گاز نیتروژن میزان اکسیژن را کاهش می دهد.

سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی هالون (Halon)

این سیستم از ترکیب مشتقات هیدروکربن اتان (CH4) یا متان  (C2H6) با گازهای هالوژن (عناصر گروه هفتم جدول تناوبی) تشکیل شده است که به آن ها هالون گفته می شود. هالون ها برای لایه ازن بسیار مخرب می باشند و در سال های اخیر استفاده از آن ها به دلیل معایبی که برای محیط زیست دارند، ممنوع اعلام شده است.

سیستم اطفا حریق اتوماتیک آبی اسپرینکلر (Sprinkler)     

اسپرینکلر (Sprinkler)، سیستم اطفا حریق اتوماتیکی است که به وسیله آب شعله های آتش را خاموش می کند. این سیستم هوشمند در سقف خانه و یا ساختمان تعبیه می شود و با اتصال به لوله های آب و به کمک آب پاش هایی که دارد آتش را مهار می کند.

از این سیستم هوشمند در خانه های هوشمند، هتل ها، پارکینگ ها، کارخانه ها، مجتمع های بزرگ تجاری، انبار ها و مخازن نگهداری سوخت استفاده می شود.

سیستم اطفا حریق اتوماتیک پودری یا آیروسل (Aerosol)

سیستم آیروسل (Aerosol) بر مبنای ماده ی گازی و ذرات بسیار ریز جامد عمل می کند که غیر سمی می باشند.

جنس ذرات آیروسل، کربنات پتاسیم هستند که بر اثر یک واکنش گرما زا در دمای اتاق به یک ماده جامد تبدیل می شوند؛ اما تا قبل از آن به حالت گاز باقی می مانند.

بعد از فرآیند گفته شده؛ این ذرات ریز جامد بر روی شعله های آتش قرار می گیرند و باعث اطفا شعله های آتش می گردند.

سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم (Foam)

فوم (Foam) ماده ای پایدار می باشد که از حباب های کوچک و پر از هوا تشکیل شده است. این ماده در سیستم اطفا حریق با آب ترکیب می شود و با خروج از لوله کشی های مندرج شده سیستم حریق، بر و روی سطوحی که آتش گرفته اند قرار می گیرد.

فوم به دلیل ساختار چسبنده ای که دارد، مانع ورود هر گونه اکسیژن به شعله های آتش می شود و جلوی آتش سوزی بیشتر را می گیرد.

مکان های مناسب جهت نصب سیستم اطفا حریق

• در فضاهای باز که با تابش نور خورشید و یا برف و باران در تماس است، قرار داده نشود.
• نزدیک ورودی ها و خروجی های ساختمان نصب شود.
• در مکانی که احتمال صدمات فیزیکی در آن کمتر است.
• در محلی قرار گیرد که دسترسی به آن کوتاه و راحت باشد.
• در مکانی دورتر از مواد خطرناک نصب گردد.